XÉT NGHIỆM PHÂN MẢNH DNA TINH TRÙNG TRONG ĐIỀU TRỊ HỖ TRỢ SINH SẢN

Xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng là một công cụ quan trọng trong đánh giá khả năng sinh sản của nam giới, đặc biệt trong các trường hợp điều trị hỗ trợ sinh sản (HTSS). Xét nghiệm này giúp đo lường mức độ tổn thương của ADN trong tinh trùng – một yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ tinh, sự phát triển của phôi, cũng như kết quả của quá trình mang thai. Hãy cùng IVFMD tìm hiểu về vấn đề này.

Phân mảnh DNA tinh trùng là gì?

Phân mảnh DNA tinh trùng là thuật ngữ đề cập đến các tổn thương hoặc phá vỡ trong vật liệu di truyền của tinh trùng cụ thể là đứt gãy 1 hoặc 2 sợi DNA trong cấu trúc DNA tinh trùng.

ADN là vật chất di truyền chứa đựng thông tin di truyền của mỗi cá thể. Trong quá trình hình thành tinh trùng, ADN có thể bị tổn thương, dẫn đến tình trạng phân mảnh. Tinh trùng có ADN bị phân mảnh thường khó thụ tinh, hoặc nếu thụ tinh được thì phôi dễ bị dị tật hoặc sảy thai.

Xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng đo lường gì?

Xét nghiệm này thường dựa trên phương pháp SCSA (Sperm Chromatin Structure Assay) – sử dụng công nghệ Flow Cytometry và thuốc nhuộm đặc hiệu để định lượng trực tiếp mức độ phân mảnh DNA tinh trùng, với kết quả trả trong ngày.

Chỉ số đánh giá phân mảnh DNA là DFI (DNA Fragmentation Index):

• DFI < 15%: Bình thường

• DFI 15-30%: Đứt gãy tinh trùng

• DFI >30%: Đứt gãy nhiều

Nguyên nhân gây phân mảnh DNA tinh trùng

Có nhiều nguyên nhân từ bên trong và bên ngoài cơ thể nam giới, bao gồm:

• Stress oxy hóa

• Giãn tĩnh mạch tinh

• Nhiễm trùng đường sinh dục

• Không có cơ chế sửa chữa DNA

• Tác dụng phụ của hóa trị/xạ trị

• Thói quen sống không lành mạnh (hút thuốc, rượu bia, thức khuya…)

• Béo phì, môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại

Đối tượng cần thực hiện xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng

Đối tượng được chỉ định xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng:

• Nam giới có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động…

• Nam giới thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố độc hại: Hóa chất, bức xạ, nhiệt độ cao…

• Nam giới mắc bệnh lý giãn tĩnh mạch tinh.

• Các cặp vợ chồng điều trị hỗ trợ sinh sản thất bại: Khi các cặp vợ chồng đã cố gắng thụ thai trong một thời gian dài mà không thành công, đặc biệt là khi kết quả tinh dịch đồ của nam giới cho thấy các chỉ số bình thường.

• Các cặp vợ chồng có tiền sử sảy thai nhiều lần.

• Vô sinh không rõ nguyên nhân.

 Ảnh hưởng của phân mảnh DNA tinh trùng đến hỗ trợ sinh sản

Các nghiên cứu về mối liên hệ giữa DFI và hiệu quả điều trị HTSS như IUI hoặc IVF vẫn còn trái chiều:

• Với IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung): Một số nghiên cứu cho rằng DFI >30% làm giảm tỷ lệ có thai, nhưng các nghiên cứu khác lại không tìm thấy mối liên hệ rõ ràng.

• Với IVF/ICSI (thụ tinh trong ống nghiệm): Có nghiên cứu chỉ ra rằng DFI cao ảnh hưởng đến sự phân chia và làm tổ của phôi, nhưng cũng có ý kiến cho rằng DFI không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng phôi hay tỷ lệ có thai.

Vì vậy, xét nghiệm này chưa được sử dụng như một tiêu chuẩn dự đoán kết quả HTSS.

Điều trị phân mảnh DNA tinh trùng

Mặc dù chưa có hướng dẫn chuẩn hóa nào về việc điều trị các trường hợp phân mảnh DNA tinh trùng nhưng liệu pháp chống oxy hóa như bổ sung vitamin E, vitamin C, carotenoid, kẽm là một chiến lược đầy hứa hẹn cho nam giới có chỉ số DFI cao. Ngoài ra phục hồi giãn tĩnh mạch tinh, kiểm soát tình trạng nhiễm trùng và thay đổi lối sống lành mạnh hơn như bỏ hút thuốc lá, giảm cân, hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại cũng giúp làm giảm mức độ phân mảnh DNA tinh trùng.

Vậy nên xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng không cần phải thực hiện thường quy đối với tất cả các cặp vợ chồng mà thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ. Việc điều trị và phòng ngừa phân mảnh DNA tinh trùng cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Mỗi trường hợp sẽ có phác đồ điều trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.