Mang thai là một hành trình thiêng liêng của người phụ nữ, khi có thai, người phụ nữ xứng đáng nhận được sự chăm sóc tốt nhất, bao gồm cả sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên hiện nay, tình trạng trầm cảm trong và sau khi mang thai diễn ra khá phổ biến, gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng trong cuộc sống hàng ngày.
1. Các triệu chứng của trầm cảm trong và sau thai kì
- Rối loạn giấc ngủ, khó ngủ hoặc mất ngủ trong thời gian dài
- Lo lắng, hoang mang quá mức về sức khỏe của hai mẹ con, khả năng tập trung kém hoặc khó tập trung
- Dễ khóc, dễ thay đổi tâm trạng một cách đột ngột, dễ tức giận
- Ngại tiếp xúc với mọi người xung quanh, có xu hướng cô lập bản thân
- Sau sinh có thể mất hứng thú với tình dục hoặc sự gần gũi với chồng, không còn thích thú với những thói quen, sở thích trước đây
- Cảm thấy xa cách với em bé, không muốn dỗ dành bé khóc, nghi ngờ khả năng chăm sóc em bé của bản thân
- Có suy nghĩ về việc làm tổn thương bản thân hoặc em bé, thậm chí tự tử.
Các dấu hiệu trầm cảm không giống nhau giữa các thai phụ, một số người chỉ có thể gặp một vài triệu chứng không đáng kể, những thai phụ khác có thể gặp nhiều triệu chứng hơn. Tần suất xuất hiện của các triệu chứng, thời gian kéo dài và mức độ nghiêm trọng của trầm cảm có thể khác nhau đối với mỗi thai phụ.
2. Các yếu tố nguy cơ gây trầm cảm hoặc trầm cảm sau sinh
- Áp lực tài chính gia đình: quá trình khám thai, sinh con tốn nhiều khoản chi phí, mang thai nhưng vẫn phải làm việc vất vả để đảm bảo tài chính gia đình.
- Thay đổi hoocmon: khi mang thai, hoocmon trong cơ thể mẹ thay đổi khiến người phụ nữ dễ nhạy cảm, suy nghĩ nhiều hơn.
- Con hiếm, thai sinh đôi, sinh ba hoặc giới tính không mong muốn.
- Mang thai ngoài ý muốn, làm mẹ khi tuổi còn trẻ.
- Thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, người thân: thờ ơ, không quan tâm cảm xúc, sức khỏe người phụ nữ, gia đình đỗ vỡ ..
- Chuyển dạ và sinh non (trước 37 tuần).
- Các biến chứng khi mang thai và sinh nở: băng huyết sau sinh, nhiễm trùng vết mổ…
- Tiền sử bản thân bị trầm cảm, gia đình bị trầm cảm.
Lưu ý rằng trầm cảm sau sinh cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ có thai kì khỏe mạnh.
3. Trầm cảm trong và sau sinh nguy hiểm thế nào?
Trầm cảm là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng có thể kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe thai phụ và em bé. Nếu thai phụ bị trầm cảm trong giai đoạn sớm của thai kì có thể gây sẩy thai, thai sinh non, thai nhẹ cân. Nhiều trường hợp trẻ sinh ra khi mẹ bị trầm cảm có dấu hiệu rối loạn cảm xúc, ngôn ngữ, chậm phát triển trí tuệ, thậm chí trẻ còn bị tự kỉ.
Thai phụ bị trầm cảm nặng, khi không kiểm soát được cảm xúc của mình có thể gây ra các hành động tiêu cực đến bản thân, em bé và cả người thân trong gia đình, kể cả cái chết.
Tóm lại, trầm cảm hiện nay là vấn đề khá phổ biến và ảnh hưởng nghiêm trọng, trầm cảm có thể điều trị được và hầu hết các thai phụ đều khỏe hơn khi được điều trị. Tuy nhiên trầm cảm không dễ phát hiện vì đa số các thai phụ có xu hướng che đậy cảm xúc hoặc không biết mình đang trầm cảm. Chính vì vậy, phát hiện sớm trầm cảm khi mang thai và đưa ra những biện pháp chữa trị hiệu quả là việc mà mỗi thai phụ và gia đình cần làm để bảo vệ sức khỏe của cả hai mẹ con.
