Thuốc ngừa thai khẩn cấp là một phương pháp bảo vệ hiệu quả trước những tình huống quan hệ tình dục không an toàn hoặc khi sử dụng biện pháp tránh thai thất bại. So với các phương pháp tránh thai khác, thuốc ngừa thai khẩn cấp được xem là một giải pháp nhanh chóng và tiện lợi. Nhưng liệu sự tiện lợi này có đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe sinh sản, đặc biệt là khả năng sinh sản trong tương lai hay không? Hãy cùng IVFMD tìm hiểu nhé!
Cơ chế hoạt động của thuốc ngừa thai khẩn cấp
Thuốc ngừa thai khẩn cấp (hay còn gọi là Emergency Contraception Pill) là thuốc nội tiết, thành phần chính chứa hàm lượng lớn nội tiết tố sinh dục nữ progesterone.
Thuốc ngừa thai khẩn cấp có tác dụng gây tác động cản trở quá trình rụng trứng tự nhiên ở người phụ nữ, nhờ đó ngăn cản sự gặp gỡ và thụ tinh giữa trứng và tinh trùng. Trong trường hợp trứng đã thụ tinh, thuốc sẽ ngăn không cho nội mạc tử cung tiếp nhận phôi thai, giúp ngăn cản việc làm tổ của phôi thai trong lòng tử cung.
Nếu quá trình làm tổ đã diễn ra thì lúc này thuốc ngừa thai khẩn cấp không còn hiệu quả. Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng thuốc ngừa thai khẩn cấp không gây hại cho sự phát triển của phôi thai nếu bạn đã có phôi thai làm tổ trước khi sử dụng thuốc.
Các dạng thuốc ngừa thai khẩn cấp
Hiện nay, có ba dạng thuốc uống ngừa thai khẩn cấp chính:
- Thuốc chứa Levonorgestrel: Thành phần gồm Levonorgestrel5 mg dùng một liều duy nhất hoặc Levonorgestrel chia làm 2 liều, mỗi liều 0.75 mg, cách nhau 12 giờ. Thuốc được sử dụng trong vòng 72 giờ đầu tiên (3 ngày) sau quan hệ tình dục.
- Thuốc chứa Ulipristal Acetate: Thành phần gồm Ulipristal acetate 30 mg, dùng một liều duy nhất. Thuốc sử dụng hiệu quả trong 120 giờ (5 ngày) sau quan hệ tình dục.
- Thuốc ngừa thai kết hợp – thuốc ngừa thai hằng ngày có chứa Estrogen và Progestin: Khi dùng thuốc ngừa hằng ngày với liều lượng cao hơn bình thường thì có thể được sử dụng như thuốc ngừa thai khẩn cấp. Bạn cần uống thuốc ngừa thai khẩn cấp dạng kết hợp càng sớm càng tốt trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ tình dục. Liều lượng thuốc cần thiết cho ngừa thai khẩn cấp sẽ khác nhau tùy theo từng nhãn hiệu thuốc. Vì vậy, bạn cần đến gặp Bác sĩ sản phụ khoa để có thể cho bạn biết bạn nên uống bao nhiêu viên thuốc đối với loại thuốc bạn đang dùng nhé!
Tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp
Mặc dù có thể ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn hiệu quả lên đến 90% nhưng thuốc ngừa thai khẩn cấp có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như sau:
- Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt: Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất, có thể xuất hiện ngay từ lần đầu tiên uống thuốc ngừa thai khẩn cấp hoặc sau nhiều lần uống. Bạn có thể thấy kinh nguyệt đến sớm hơn hoặc muộn hơn so với chu kỳ bình thường. Nếu muộn hơn 1 tuần, bạn nên sử dụng que thử thai hoặc thăm khám với bác sĩ để được làm các xét nghiệm cần thiết, xác định chắc chắn việc mang thai hay không nhé!
- Buồn nôn, đau đầu: Nếu bạn buồn nôn sau khi uống thuốc ngừa thai khẩn cấp, bạn hãy nằm nghỉ ngơi tại giường, điều này sẽ giúp ngăn ngừa nôn ói. Trong trường hợp nếu bạn nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc, bạn sẽ cần phải uống lại liều thuốc mới hoặc tư vấn bác sĩ có nên đổi loại thuốc khác hay không.
- Xuất huyết tử cung bất thường: Một số phụ nữ sau khi uống thuốc ngừa thai khẩn cấp có thể gặp phải tình trạng ra máu âm đạo bất thường. Điều này có thể biểu hiện dưới dạng ra máu nhỏ giọt hoặc xuất hiện các vết máu nhỏ (thấy trên quần lót hoặc băng vệ sinh) trong khoảng 1 – 4 tuần sau khi uống thuốc. Đây là phản ứng phụ thường gặp và sẽ tự hết. Nếu tình trạng này kéo dài hoặc gây khó chịu nhiều cho bạn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Ngoài ra bạn có thể gặp các tác dụng phụ khác như: đau ngực, đau bụng, chóng mặt, mệt mỏi…
Các tác dụng phụ này thường xảy ra trong thời gian ngắn và tự hết. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ.
Lợi ích và hạn chế khi sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp
Thuốc ngừa thai khẩn cấp là một biện pháp y tế được sử dụng để ngăn ngừa thai ngoài ý muốn trong những trường hợp cấp thiết. Thuốc có hiệu quả lên đến 90% trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Tùy loại thuốc mà hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi nếu vượt quá thời gian cho phép. Vì vậy, bạn nên uống thuốc ngừa thai khẩn cấp càng sớm càng tốt.
Như mọi loại thuốc khác, thuốc tránh thai khẩn cấp có những lợi ích và một số hạn chế.
Ưu điểm:
- Hiệu quả cao trong các tình huống khẩn cấp: Thuốc giúp giảm đáng kể khả năng mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ.
- Tiện lợi: Thuốc dễ dàng mua được tại các nhà thuốc, không cần kê toa và sử dụng đơn giản.
Hạn chế:
- Không phải phương pháp tránh thai mang tính lâu dài: Thuốc ngừa thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng trong những trường hợp khẩn cấp như đúng tên gọi của nó.
- Tác dụng phụ nhiều: Có thể gặp nhiều tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng, buồn nôn, chóng mặt, chảy máu âm đạo bất thường,…
- Không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Giống như các phương pháp ngừa thai khác ngoài bao cao su, thuốc chỉ có tác dụng ngăn ngừa có thai, không có tác dụng phòng ngừa các bệnh như HIV/AIDS, viêm gan siêu vi B, giang mai,…
- Hiệu quả giảm dần theo thời gian: Thuốc sẽ có hiệu quả cao nhất khi sử dụng càng sớm sau khi quan hệ tình dục.
- Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì sử dụng thuốc có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai.
Có nên sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp như một biện pháp tránh thai lâu dài?
Thuốc ngừa thai khẩn cấp có thể được sử dụng nhiều lần trong một chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, bạn không nên dựa vào thuốc như một phương pháp ngừa thai lâu dài.
Hiện nay, vẫn chưa có dữ liệu nào nói đến ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp một cách thường xuyên, trong thời gian dài. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp thường xuyên sẽ dẫn đến việc cơ thể tiếp xúc với lượng nội tiết tố cao, từ đó dẫn đến nhiều tác dụng phụ hơn. Vì vậy, không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp tránh thai lâu dài, bạn nhé!
Uống thuốc ngừa thai khẩn cấp có ảnh hưởng khả năng sinh sản không?
Như đã nói bên trên, cơ chế hoạt động của thuốc không liên quan đến quá trình thụ thai hay ảnh hưởng đến đến việc mang thai sau này của người phụ nữ. Chính vì thế, thuốc tránh thai khẩn cấp không làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nếu bạn sử dụng đúng cách và không lạm dụng.
Tóm lại, thuốc ngừa thai khẩn cấp không gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ nhưng có thể gây ra một số tác dụng phụ tạm thời. Để đảm bảo sức khỏe sinh sản, bạn nên sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp một cách hợp lý và tìm hiểu kỹ về các phương pháp tránh thai khác hiệu quả hơn. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ hữu ích đến bạn!
Tác giả: NHS Nguyễn Hoàng Trân – Đơn vị Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Mỹ Đức
