Khi nhận kết quả tư vấn phôi, một số bệnh nhân được báo có nhiều phôi chậm phát triển, không đạt độ tuổi ngày 3 hoặc khi nuôi lên ngày 5 thì số phôi tạo thành giảm mạnh, thậm chí vài trường hợp bệnh nhân không có phôi ngày 5. Vậy nguyên nhân vì sao phôi ngưng phát triển trong quá trình nuôi cấy, bài viết dưới đây sẽ cung cấp những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này.
Phôi ngưng phát triển
Thông thường, số lượng phôi giảm từ 30% – 50% khi nuôi cấy từ ngày 3 lên ngày 5. Tuy nhiên, điều này thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào độ tuổi, tiền sử bệnh, chất lượng noãn và tinh trùng. Bên cạnh đó, khoảng 10% bệnh nhân không có phôi để chuyển vào ngày 5 do phôi ngưng phát triển trong quá trình nuôi cấy.
Hầu hết bệnh nhân điều trị thụ tinh ống nghiệm đều gặp phải tình trạng phôi ngưng phát triển ở bất kỳ giai đoạn nào. Sau khi thụ tinh, một số hợp tử có thể ngưng phát triển, nhiều phôi không lên được ngày 3, hoặc không lên được phôi ngày 5.
Các nguyên nhân làm phôi ngưng phát triển
Bất thường di truyền: Khoảng 70% phôi ngưng phát triển do bất thường di truyền. Phôi thừa hưởng nhiễm sắc thể từ cả bố và mẹ. Noãn của phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ mang bất thường nhiễm sắc thể cao hơn phụ nữ trẻ tuổi. Nếu có sự bất thường về số lượng hoặc cấu trúc của các nhiễm sắc thể này, phôi có thể không phát triển được. Tuy nhiên, một số bất thường nhiễm sắc thể không làm phôi ngưng phát triển, đó là lý do tại sao sàng lọc di truyền tiền làm tổ (PGT) có thể được khuyến nghị.
Chất lượng tinh trùng: Phân mảnh DNA tinh trùng cao có thể khiến phôi ngưng phát triển. Sự phân mảnh DNA có xu hướng cao hơn ở nam giới béo phì, hút thuốc và uống rượu.
Chức năng ty thể: Ty thể là thành phần quan trọng bên trong noãn, có vai trò cung cấp năng lượng cho noãn và phôi phát triển bình thường. Khi tuổi mẹ cao, chất lượng noãn giảm, có thể dẫn đến giảm số lượng và rối loạn chức năng ty thể. Nếu noãn hoặc phôi không được cung cấp đủ năng lượng thì quá trình phát triển sẽ ngưng lại. Khoảng 60% phôi ngưng phát triển có số lượng ty thể bị suy giảm.
Chất lượng phôi kém: Các yếu tố như chất lượng noãn và tinh trùng góp phần vào chất lượng tổng thể của phôi. Noãn hoặc tinh trùng có hình thái bất thường ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ thụ tinh cũng như tỷ lệ tạo phôi. Việc phôi ngưng phát triển là một trong những cơ chế bảo vệ để ngăn chặn sự phát triển của phôi bất thường hoặc chất lượng kém.
Như vậy, hiện tượng phôi ngưng phát triển xảy ra chủ yếu do nguyên nhân từ bên trong của noãn và tinh trùng. Mặc dù không thể tác động trực tiếp đến chất lượng noãn và tinh trùng, các cặp vợ chồng mong con có thể tác động gián tiếp thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống và có một lối sống lành mạnh qua đó giúp cải thiện sức khỏe sinh sản. Vì vậy, bệnh nhân đang hoặc có ý định thực hiện thụ tinh ống nghiệm cần liên hệ bác sĩ điều trị để có biện pháp cải thiện sức khỏe sinh sản nói chung và kết quả thụ tinh ống nghiệm nói riêng.
