Máu là dịch lỏng màu đỏ chảy trong hệ tuần hoàn. Các nhóm máu ở người được chia thành nhiều nhóm khác nhau dựa trên một số đặc điểm nhất định. Ở người có mấy nhóm máu chính, cách phân loại nhóm máu ra sao? Hãy cùng IVFMD tìm hiểu trong bài viết dưới đây?
1. Hệ ABO có những nhóm máu nào?
- Nhóm máu A
Người mang nhóm máu thuộc A là những người có chứa kháng nguyên A trong máu
+ Nếu bố có nhóm A, mẹ nhóm máu A, con sinh ra có thể mang nhóm máu A hoặc nhóm máu O
+ Nếu bố có nhóm A, mẹ nhóm máu B (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang một trong 4 nhóm máu A, B, AB hoặc O
+ Nếu bố có nhóm A, mẹ nhóm máu AB (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang nhóm máu A, hoặc nhóm máu B, hoặc nhóm máu AB
+ Nếu bố có nhóm A, mẹ nhóm máu O (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang nhóm máu A hoặc nhóm máu O.
Những người có nhóm máu A có thể an toàn hiến máu cho những người khác có cùng nhóm máu A, hoặc những người mang nhóm máu AB. Ngoài ra, những người có nhóm máu A cũng có thể nhận truyền máu từ những người cho mang nhóm máu O
- Nhóm máu B
Người mang nhóm máu thuộc B là những người có chứa kháng nguyên B trong máu
+ Nếu bố có nhóm B, mẹ nhóm máu B, con sinh ra có thể mang nhóm máu B hoặc nhóm máu O
+ Nếu bố có nhóm B, mẹ nhóm máu AB (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang nhóm máu A hoặc nhóm máu B, hoặc nhóm máu AB
+ Nếu bố có nhóm B, mẹ nhóm máu O (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang nhóm máu B hoặc nhóm máu O
Những người có nhóm máu B có thể an toàn hiến máu cho những người khác có cùng nhóm máu B, hoặc cho những người có nhóm máu AB. Ngoài ra, những người có máu B cũng có thể an toàn nhận truyền máu từ những người cho mang nhóm máu O
- Nhóm máu AB
Nhóm máu AB là một trong những nhóm máu hiếm, được đặc trưng bởi cả kháng nguyên A và B trên tế bào hồng cầu và không có kháng thể trong huyết tương
+ Nếu bố có nhóm AB, mẹ nhóm máu AB, con sinh ra có thể mang nhóm máu A hoặc nhóm máu B, hoặc nhóm máu AB
+ Nếu bố có nhóm AB, mẹ nhóm máu O (hoặc ngược lại), con sinh ra có thể mang nhóm máu A hoặc nhóm máu B
Những người có nhóm máu AB có thể chấp nhận máu từ bất cứ ai. Những người có nhóm máu AB chỉ có thể hiến máu cho những người có cùng nhóm máu AB với họ
- Nhóm máu O
Nhóm máu O là nhóm máu phổ biến nhất trong hệ nhóm máu ABO. Theo thống kê gần nhất, khoảng 42% dân số Việt Nam thuộc nhóm máu này. Nhóm máu O không có kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu.
+ Nếu bố có nhóm O, mẹ nhóm máu O, con sinh ra chỉ có thể mang nhóm máu O
Nhóm máu O chỉ có thể nhận truyền máu từ những người có cùng nhóm máu O. Tuy nhiên, những người có nhóm máu O lại có thể hiến máu cho tất cả các nhóm máu khác
2. Nhóm máu Rhesus
Đây là hệ nhóm máu quan trọng thứ hai sau hệ nhóm máu ABO liên quan đến truyền máu. Nhóm máu hệ Rh độc lập với nhóm máu hệ ABO
Được tìm ra vào năm 1940, hầu hết các kháng nguyên Rh (được ký hiệu bằng các chữ C, D, E, c, d, e) là kháng nguyên yếu, trừ kháng nguyên D. Người có kháng nguyên D trên hồng cầu được gọi là người có Rh dương tính (Rh+), người không có kháng nguyên D trên hồng cầu được gọi là Rh âm tính (Rh-). Kháng thể D (anti D) bình thường không có trong huyết tương của cả người Rh(+) và Rh(-)
Người nhóm máu Rh D (-) thì truyền máu cho người có nhóm máu Rh D (+) nhưng chỉ được nhận máu từ người có cùng nhóm máu có Rh D (-)
Khi truyền máu Rh (+) cho người Rh (-) thì người Rh (-) sẽ sản xuất ra kháng thể chống kháng nguyên D, sự tạo thành kháng thể này xảy ra chậm và thường chỉ đạt nồng độ tối đa sau 2-4 tháng. Nếu những người Rh (-) này lần sau lại tiếp tục nhận máu Rh (+) thì các kháng thể chống D có sẵn trong cơ thể họ sẽ làm ngưng kết hồng cầu, nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh.
Theo quy định của Hiệp hội Truyền máu Quốc tế, nhóm máu có tỷ lệ < 0,1% trong cộng đồng được gọi là nhóm máu hiếm; ở người da trắng có tới 85% Rh (+) và 15% có Rh (-)
Ở Việt nam, tỷ lệ người có Rh (+) là 99,92%, Rh (-) là 0,08% (theo số liệu của viện Huyết học Truyền máu trung ương 1996), do đó những tai biến do không hòa hợp của nhóm máu Rh là rất hiếm gặp
Hi vọng bài viết mang lại thông tin bổ ích cho các bạn. Xin cảm ơn!
Tác giả: NHS. Lê Thị Ngọc Ni – Đơn vị hỗ trợ sinh sản IVF Vạn Hạnh