Dậy thì là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của con người. Thế nhưng dậy thì sớm không chỉ gây ra những thay đổi về mặt thể chất mà còn gây ra những thay đổi về mặt tâm sinh lý sớm hơn so với độ tuổi quy định của trẻ. Điều này đặt ra nhiều lo ngại về sức khỏe và đặc biệt là vấn đề về sức khỏe sinh sản của thế hệ trẻ trong tương lai. Hãy cùng IVFMD tìm hiểu thêm mối liên hệ giữa dậy thì sớm và khả năng sinh sản qua bài viết dưới đây nhé.
1. Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm là tình trạng cơ thể của trẻ bắt đầu phát triển các đặc điểm sinh dục sớm hơn độ tuổi bình thường. Ở bé gái dậy thì sớm thường xảy ra trước 8 tuổi, còn ở bé trai thường trước 9 tuổi.
2. Dậy thì sớm ảnh hưởng như thế nào đến thể chất, tâm lý và sức khỏe sinh sản?
Ảnh hưởng đối với chiều cao và thể chất :
Chiều cao sẽ bị hạn chế do quá trình dậy thì sớm thường khiến cho các đầu xương đóng lại sớm hơn bình thường, điều này làm cho cơ thể không đạt được chiều cao tối đa. Ngoài ra, dậy thì sớm còn tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và béo phì do mất cân bằng nội tiết và rối loạn chuyển hóa.
Ảnh hưởng đối với tâm lý :
Trẻ sẽ cảm thấy tự ti, mặc cảm, lo âu về sự khác biệt của cơ thể so với bạn bè cùng trang lứa. Không những vậy mà trẻ còn gặp khó khăn trong giao tiếp hòa nhập với bạn bè và đặc biệt là có nguy cơ bị lạm dụng tình dục cao hơn.
Ảnh hưởng đối với sức khỏe sinh sản:
Ở bé gái: Buồng trứng có thể phát triển sớm dẫn đến tình trạng rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng, rối loạn nội tiết sớm gây ra hiện tượng buồng trứng đa nang, gây rối loạn kinh nguyệt, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tử cung và nội mạc tử cung ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
Ở bé trai: Mặc dù cơ quan sinh sản (tinh hoàn) có thể phát triển sớm nhưng khả năng sản xuất tinh trùng và hormone sinh dục nam có thể chưa đạt đến độ trưởng thành đầy đủ dẫn đến giảm khả năng sinh sản và tình trạng mất cân bằng hormone. Ngoài ra, rối loạn khả năng sinh dục và ham muốn tình dục có thể bị ảnh hưởng khi sự phát triển sinh lý không phù hợp với sự trưởng thành về tâm lý.
Dậy thì sớm ở trẻ
3. Nguyên nhân gây dậy thì sớm
Yếu tố nội tiết: rối loạn hormone, có các bệnh lý về tuyến yên và tuyến giáp.
Di truyền: nếu bố mẹ có tiền sử dậy thì sớm thì con có nguy cơ này cao hơn.
Tác động của môi trường: tiếp xúc sớm với các hormone từ thực phẩm, hóa chất.
Chế độ ăn uống: thực phẩm có nhiều hormone tăng trưởng, béo phì cũng là nguyên nhân phổ biến.
Yếu tố thần kinh: bệnh lý não bộ như U não, chấn thương não.
4. Làm cách nào để phòng ngừa dậy thì sớm?
Chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý:
Chế độ ăn uống lành mạnh hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ngọt, các thực phẩm chế biến sẵn và đồ hộp chứa nhiều chất bảo quản, đồ chứa hormone tăng trưởng. Tăng cường hàm lượng rau xanh và trái cây.
Bên cạnh đó cần có chế độ sinh hoạt vận động khoa học tránh thức khuya, căng thẳng, stress, chế độ vận động phù hợp và duy trì cân nặng hợp lý cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Tránh tiếp xúc với các chất gây rối loạn nội tiết:
Giảm sử dụng đồ nhựa có chứa BPA, cần tránh xa các hóa chất độc hại như các sản phẩm có chứa hormone để tránh những tác nhân này ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ.
Và một điều quan trọng nữa đó là cần giáo dục giới tính sớm cho trẻ, giúp trẻ hiểu được những thay đổi của cơ thể trong giai đoạn dậy thì và dạy cách bảo vệ mình trước nguy cơ xâm hại tình dục.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Sức khỏe sinh sản đóng một vai trò rất quan trọng đối với mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Chính vì vậy, việc phòng ngừa và phát hiện dậy thì sớm sẽ giảm thiểu ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và các vấn đề sức khỏe khác của thể hệ tương lai của đất nước.
