BỆNH SỞI Ở TRẺ EM: PHÁT HIỆN SỚM CÁC DẤU HIỆU VÀ CÁCH CHĂM SÓC TẠI NHÀ

Bệnh sởi thường bùng phát vào mùa đông xuân mỗi năm và có thể gây dịch. Trong những năm gần đây, bệnh sởi xuất hiện quanh năm và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ em. Vậy làm sao để phát hiện sớm các dấu hiệu và theo dõi, chăm sóc trẻ tại nhà khi mắc bệnh sởi?

Tìm hiểu về bệnh sởi ở trẻ em

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm do virus sởi gây nên, có khả năng lây nhiễm qua đường hô hấp. Bệnh sởi thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi, người có miễn dịch kém, người chưa được tiêm vắc xin phòng sởi. Vì vậy, việc phòng ngừa bệnh sởi bằng vắc xin thường có hiệu quả cao.

Bệnh sởi biểu hiện đặc trưng bởi sốt, viêm long đường hô hấp, viêm kết mạc và phát ban. Bệnh có thể đưa đến nhiều biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não, viêm loét giác mạc, tiêu chảy… có khả năng tử vong cao.

Bệnh sởi diễn tiến qua 4 giai đoạn:

– Giai đoạn ủ bệnh: 7-21 ngày (trung bình 10 ngày), trong giai đoạn này trẻ không biểu hiện triệu chứng gì của bệnh.

– Giai đoạn khởi phát: 2-4 ngày: biểu hiện sốt cao, viêm long đường hô hấp trên và viêm kết mạc, đôi khi có viêm thanh quản cấp.

– Giai đoạn toàn phát: kéo dài 2-5 ngày, thường sau khi sốt cao 3-4 ngày thì bắt đầu là phát ban, từ sau tai, sau gáy, trán, mặt, cổ dần lan đến thân mình và tứ chi, cả ở lòng bàn tay và bàn chân. Đặc điểm của ban sởi là ban hồng dát sẩn, khi căng da thì ban biến mất. Khi phát ban hết toàn thân thì thân nhiệt cũng giảm dần.

– Giai đoạn hồi phục: Ban nhạt dần rồi sang màu xám, bong vảy phấn sẫm màu.

Biến chứng bệnh sởi ở trẻ em

Trẻ em thường có sức đề kháng và hệ miễn dịch kém là đối tượng dễ bị tấn công bởi virus sởi. Sau khi trẻ mắc bệnh thường tiến triển nhanh chóng và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Các biến chứng bệnh sởi ở trẻ em thường mắc phải như:

  • Viêm phổi: thường là nguyên nhân phổ biến gây tử vong của người mắc sởi, nhất là trẻ em.

  • Viêm não màng não cấp tính: do virus sởi gây ra và là một trong những biến chứng nặng nề của bệnh sởi, có thể để lại di chứng hoặc tử vong.

  • Biến chứng tiêu hóa: tiêu chảy là biến chứng thường gặp nhất

  • Viêm tai giữa.

  • Viêm loét giác mạc, mù lòa.

  • Tái phát thể lao tiềm ẩn nếu trẻ mang vi khuẩn lao ở thể bất hoạt trước đó thì khi virus sởi phát triển mạnh khiến trẻ em bị suy giảm hệ miễn dịch.

Thời gian khỏi bệnh sởi phụ thuộc vào nhiều yếu tố và phụ thuộc vào thể bệnh mắc. Tuy nhiên, thời gian trung bình để khỏi bệnh sởi là từ 1-2 tuần sau khi phát ban.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị bệnh sởi tại nhà

Bệnh sởi có thể dễ dàng được chữa khỏi nếu biết cách chăm sóc mà không cần đi bệnh viện. Dưới đây là hướng dẫn chăm sóc và điều trị trẻ bị bệnh sởi tại nhà chuẩn khoa học:

  • Cách ly trẻ bệnh với trẻ lành, nhằm hạn chế lây bệnh cho người khác, bùng phát thành dịch khó kiểm soát.

  • Cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi sốt > 38°C theo chỉ định của bác sĩ.

  • Người chăm sóc cần đeo khẩu trang, rửa tay sạch trước và sau mỗi lần tiếp xúc với trẻ bị bệnh sởi.

  • Vệ sinh cá nhân cho trẻ sạch sẽ như tắm hàng ngày, thay quần áo, vệ sinh môi trường xung quanh, giữ gìn phòng ở thông thoáng 

  • Nhỏ mắt cho trẻ bằng nước muối 0,9% ngày 3 lần, mỗi lần 2 giọt.

  • Dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ: 

  • Trẻ còn bú mẹ vẫn tiếp tục cho bú và kết hợp chế độ ăn bổ sung hợp lý (nếu trẻ ≥ 6 tháng)

  • Chế biến thức ăn: mềm dễ tiêu, nên chia thành nhiều bữa trong ngày.

  • Bổ sung thêm các loại vitamin và khoáng chất cho trẻ, đặc biệt là vitamin A nhằm hạn chế nguy cơ xuất hiện các biến chứng ảnh hưởng đến mắt của trẻ.

Nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có các dấu hiệu sau:

  • Trẻ sốt cao liên tục ≥ 39°C- 40°C.

  • Khó thở, thở nhanh.

  • Nôn tất cả mọi thứ, không ăn uống gì, 

  • Li bì, Co giật, lơ mơ

  • Phát ban toàn thân mà vẫn sốt

Phòng ngừa trẻ bị bệnh sởi

– Tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh sởi hiệu quả nhất.

– Tiêm vắc xin sởi đơn mũi đầu khi trẻ được 9 tháng. Sau đó, khi trẻ đủ 12 tháng có thể tiêm mũi kết hợp sởi – quai bị – rubella hoặc tiêm sởi – rubella khi trẻ được 18 tháng tuổi.

Bệnh sởi ở trẻ em là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Việc nhận biến các biểu hiện, hiểu rõ về cách phòng ngừa và chăm sóc sẽ giúp bệnh dễ kiểm soát, trẻ nhanh hết bệnh và hạn chế lây nhiễm. Đặc biệt, tiêm ngừa sởi đầy đủ và đúng lịch cho trẻ là cách phòng bệnh hiệu quả nhất.