Các bất thường ở tử cung hiện nay được ghi nhận gây ảnh hưởng đến tình trạng vô sinh và khả năng mang thai ở người phụ nữ. Vậy các hình thái bất thường ở tử cung thường gặp là gì? Làm thế nào để bạn nhận biết tử cung bất thường? Những điều cần lưu ý khi tử cung có bất thường là gì? Hãy cùng IVFMD tìm hiểu thông qua bài viết này bạn nhé.
Hiện nay tình trạng vô sinh xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau trong đó vô sinh do bệnh lý tử cung chiếm khoảng 30% – 40% bao gồm những bất thường bẩm sinh và có khi bệnh mắc phải. Những bất thường này không chỉ ảnh hưởng tới sinh lý mà còn là nguyên nhân gây nên tình trạng hiếm muộn của phụ nữ.
Tử cung là gì?
Tử cung là một trong những bộ phận của cơ quan sinh sản nữ. Là nơi trứng và tinh trùng sau khi làm tổ sẽ phát triển thành thai. Trong quá trình mang thai đây là nơi cung cấp các chất dinh dưỡng để nuôi thai nhi. Vì vậy, tử cung phải đảm bảo ổn định, bình thường thì thai nhi mới có thể phát triển bình thường được.
Những hình thái bất thường ở tử cung thường gặp
Bất thường bẩm sinh
- Theo thống kê, cứ 18 phụ nữ thì có 1 người tử cung bất thường. Tử cung bất thường bẩm sinh sẽ có kích thước, hình dạng hoặc cấu trúc khác so với tử cung bình thường. Khi tử cung có tình trạng bất thường thì sẽ ít nhiều cản trở đến quá trình làm tổ của trứng và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi. Nếu người phụ nữ mang thai với tử cung bất thường sẽ tăng nguy cơ sẩy thai, bất thường ngôi thai (ngôi mông, ngôi ngang), tăng nguy cơ vỡ ối sớm…
Hiện nay có rất nhiều bất thường ở tử cung. Trong đó, có những hình thái phổ biến thường gặp:
- Không có tử cung:
Đây là tình trạng hiếm gặp nhất. Tử cung bị teo đi chỉ còn vết tích bào thai và 1 màng mỏng ở vị trí của tử cung. Nhưng có buồng trứng và 2 ống dẫn trứng bình thường về kích thước và chức năng được thấy qua siêu âm và MRI. Nếu không có tử cung thì người phụ nữ không thể mang thai được và phải nhờ đến biện pháp mang thai hộ để có con.
- Tử cung có vách ngăn:
Là 1 trong những bất thường có tỷ lệ cao nhất. Bình thường buồng tử cung là 1 khoang rỗng. Tuy nhiên khi tử cung có vách ngăn thì khoang rỗng sẽ chia làm đôi. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình đậu thai, bên cạnh đó nó còn làm gia tăng tỷ lệ sẩy thai và sinh non cho người mẹ.
- Tử cung đôi (hiếm gặp):
Là bất thường bẩm sinh ngay từ khi còn là thai nhi nằm trong bụng mẹ và có thể di truyền. Tử cung sẽ có 2 buồng tử cung riêng biệt, mỗi buồng có thể dẫn đến cổ tử cung và âm đạo do vậy 1 người có thể có 2 tử cung và 2 âm đạo. Trường hợp này vẫn có khả năng mang thai và sinh em bé. Tuy nhiên khi mang thai sẽ có 1 tử cung lớn lên, tử cung còn lại không mang thai sẽ nằm thấp dẫn tới việc sinh con qua ngã âm đạo sẽ khó khăn hơn. Phần nhiều các trường hợp này sẽ sinh mổ.
- Tử cung một sừng (tử cung đơn):
Là dị tật bẩm sinh mà tử cung chỉ phát triển 1 nữa và chỉ có 1 ống dẫn trứng duy nhất thay vì 2 ống. Bên cạnh đó kích thước của nó cũng nhỏ hơn so với tử cung bình thường. Theo 1 nghiên cứu 2018 so sánh tỉ lệ thành công khi làm thụ tinh trong ống nghiệm của 2 đối tượng: tử cung bình thường và tử cung 1 sừng. Kết quả cho thấy tỉ lệ thành công của tử cung bình thường là 65.7 % và tử cung 1 sừng là 53.1 %. Do vậy, những phụ nữ có tử cung 1 sừng khó mang thai hơn.
- Tử cung hai sừng ( tử cung hình tim):
Là dị tật bẩm sinh không hiếm gặp (khoảng 3%) là tình trạng hai bên tử cung có phần nhô lên giống sừng và trong lòng tử cung có 1 vách ngăn. Do sự bất thường trong quá trình hình thành phôi thai khi sát nhập 2 ống Mullerian. Bất thường này không ảnh hưởng đến quá trình thụ thai nhưng do có ít không gian phát triển hơn so với tử cung bình thường nên sẽ tác động không tốt đến thai nhi. Ngoài ra, mẹ cũng dễ bị sảy thai hoặc sinh non.
- Tử cung nhi hóa :
Nguyên nhân thường gặp là do nội tiết tố giảm hay cơ thể tiết nội tiết tố nữ dưới mức nhu cầu cần thiết của cơ thể. Khi bị nhi hóa tử cung sẽ không có kinh từ nhỏ, kinh nguyệt rất ít, kinh thưa và không đều, kích thước chỉ bằng tử cung của các bé gái Khả năng có thai rất thấp hoặc vô sinh
Bất thường tử cung mắc phải
- Dính tử cung: là hiện tượng niêm mạc bị tổn thương có thể so sau nạo hút, thai lưu, sẩy thai…. Lớp niêm mạc bị tổn thương gây dính buồng tử cung làm buồng tử cung hẹp lại, cản trở sự làm tổ của thai. Trường hợp nhẹ vẫn có khả năng mang thai. Trường hợp nặng có thể gây vô sinh, sẩy thai, REF (thai lưu liên tiếp)
- Tử cung có khối u: thường gặp là các u xơ tử cung. Các khối u này khi to lên sẽ làm buồng tử cung biến dạng, không thuận lợi cho phôi thai làm tổ. Có khi tuy khối u không lớn nhưng lại ở vị trí sát với lỗ thông với ống dẫn trứng gây tắc, là trở ngại lớn khiến trứng không thể thụ thai.
Làm thế nào để phát hiện bất thường ở tử cung
Hiện nay có rất nhiều phương pháp để tầm soát các bất thường ở tử cung trong đó phải kể đến:
- Siêu âm 2D & 3D: Hình ảnh siêu âm sẽ cho thấy khoang tử cung, nội mạc tử cung,… để chẩn đoán xem tử cung có vách ngăn hay tử cung đôi. Tuy nhiên nó có hạn chế là trẻ em và phụ nữ độc thân chưa quan hệ; những người chuyển giới sẽ không sử dụng được phương pháp này.
- Siêu âm bơm nước buồng tử cung: phương pháp này giúp phát hiện được đường viền bên trong khoang tử cung và có thể đánh giá chính xác chiều dài, chiều rộng của vách ngăn ở tử cung trước khi lên kế hoạch phẫu thuật cắt bỏ nếu phụ nữ muốn mang thai bình thường.
- Hyfosy: là kỹ thuật mới đánh giá tính thông ống dẫn trứng bằng chất tương phản. Chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ chất tương phản có thành phần chính là cellulose (một hợp chất hữu cơ) và nước tạo môi trường cản âm bơm vào tử cung qua ngả âm đạo. Sau đó quan sát bằng siêu âm giúp đánh giá tính thông của ống dẫn trứng một cách an toàn, hiệu quả. Ngoài quan sát ống dẫn trứng còn có thể quan sát buồng tử cung, các bất thường của tử cung, buồng trứng.
- Chụp buồng tử cung vòi trứng có cản quang (HSG): hay còn gọi là chụp buồng tử cung vòi trứng có cản quangthường được sử dụng để chẩn đoán hiện tượng tắc ống dẫn trứng một phần hay hoàn toàn. Ngoài ra còn phát hiện ra các dấu hiệu bất thường đối với kích thước hay hình dạng của tử cung.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp MRI giúp xác định chính xác những bất thường xuất hiện ở tử cunghoặc sự hiện diện của nội mạc tử cung trong trường hợp sừng tử cung tắc nghẽn.
- Nội soi ổ bụng: Bác sĩ sẽ tạo một lỗ nhỏ ở rốn để đưa ống nội soi vào và quan sát tử cung, ống dẫn trứng để phát hiện bất thường. Sau khi chẩn đoán chính xác những bất thường tử cung, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Phương pháp điều trị bất thường ở tử cung
Tùy vào từng dạng bất thường cũng như mức độ và mong muốn của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp nhằm đem lại hiệu quả điều trị cao nhất cho bệnh nhân.
Cũng có những bất thường ở không cần phải điều trị, mẹ vẫn mang thai và thai nhi phát triển bình thường. Cũng có những phương pháp điều trị có thể làm tăng nguy cơ khó mang thai nên mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là các phương pháp cơ bản nhất
- Cắt bỏ vách ngăn với trường hợp tử cung có vách ngăn.
- Tạo hình âm đạo thành 1 vòm duy nhất ở những chị em bị tử cung đôi, tử cung hai sừng và tử cung hình vòm.
- Với những chị em chỉ có 1 bên tử cung, 1 vòi trứng duy nhất thì biện pháp tối ưu là theo dõi chu kỳ kinh nguyệt cũng như sức khỏe nửa tử cung để có thể chỉ định mang thai.
Mỗi trường hợp bất thường ở tử cung có thể yêu cầu một phương pháp điều trị khác nhau. Các trường hợp mong muốn có thai thì các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp phẫu thuật nội soi để tạo hình tử cung hoặc khuyến cáo nên thụ tinh nhân tạo.
Tử cung là 1 bộ phận rất quan trọng của người phụ nữ, nó quyết định khả năng sinh sản. Là nơi thai nhi được nuôi dưỡng và phát triển trong suốt thai kỳ. Vì thế nếu bạn biết mình gặp phải các bất thường ở tử cung và đang chuẩn bị cho quá trình mang thai. Bạn hãy đến ngay các trung tâm y khoa uy tín để bác sĩ có thể tư vấn và hỗ trợ bạn sớm nhất. Đồng thời bạn hãy luôn tuân thủ các chỉ định của bác sĩ để nâng cao khả năng thụ thai và một thai kỳ thật khỏe mạnh.
