Tinh trùng được xem là bất thường khi kết quả tinh dịch đồ cho thấy tinh trùng số lượng thấp, di động kém hoặc không di động, dị dạng… Hiện nay, khoảng 7% nam giới được chẩn đoán vô sinh và nhiều nghiên cứu cho thấy, vô sinh nam liên quan đến các vấn đề sức khỏe ở hiện tại, cũng như trong tương lai của nam giới. Như vậy tinh dịch đồ bất thường có liên quan đến tình trạng sức khỏe nam giới như thế nào? Bạn hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé!
1.Tinh dịch đồ như thế nào là bất thường
Tinh dịch đồ là chỉ định đầu tay quan trọng, giúp đánh giá khả năng sinh sản nam giới. Tại IVFMD, tinh dịch đồ được thực hiện theo tiêu chuẩn mới nhất của WHO (2021). Theo đó, kết quả tinh dịch đồ bình thường là:
| Thông số | Giá trị | Thông số | Giá trị |
| Thể tích (ml) | ≥1,4 | Tỷ lệ di động tiến tới (%) | ≥30 |
| Mật độ (106/ml) | ≥16 | Tỷ lệ sống (%) | ≥54 |
| Tổng số tinh trùng (106) | ≥39 | Hình dạng bình thường (%) | ≥4 |
| Tỷ lệ di động (%) | ≥42 | Tế bào lạ (106) | <1 |
Nếu bất kỳ thông số nào thấp hơn giá trị tham khảo, được coi là tinh dịch đồ bất thường. Khoảng 30% bệnh nhân có 1 thông số dưới giá trị tham khảo. Bên cạnh đó, tỷ lệ không có tinh trùng xấp xỉ 1 %.
2.Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tinh dịch đồ bất thường
Di truyền
- Hội chứng Klinefelter (XXY): Suy tinh hoàn, 15% bệnh nhân không có tinh trùng.
- Bệnh xơ nang (đột bến gen CFTR): Không có tinh trùng do không có ống dẫn tinh.
- Mất đoạn AZF trên nhiễm sắc thể Y: Không có hoặc số lượng tinh trùng rất ít.
Nhiễm trùng
- Virus u nhú ở người (HPV), Chlamydia trachomatis: Tinh trùng di động yếu, dị dạng và tăng phân mảnh DNA.
- Quai bị: Phá vỡ hàng rào máu – tinh hoàn, giảm khả năng sinh tinh.
Căng thẳng tâm lý
Mức độ căng thẳng cao, kéo dài và một số loại thuốc chống trầm cảm (như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) làm giảm nồng độ hormone prolactin và testosterone dẫn đến suy giảm số lượng, khả năng di động và tỷ lệ tinh trùng bình thường.
- Thịt chế biến sẵn (chứa chất béo bão hòa, chất bảo quản và dư lượng hormone), thực phẩm tồn dư thuốc trừ sâu ảnh hưởng hệ thống nội tiết và chất lượng tinh trùng.
- Tiêu thụ 200ml/ngày các loại thực phẩm, đồ uống giàu năng lượng và có đường dẫn đến mật độ tinh trùng thấp hơn (khoảng 3,4 triệu tinh trùng/ml).
- Ăn uống không hợp lý dẫn đến béo phì. Cứ tăng 5 đơn vị BMI thì số lượng tinh trùng giảm 2,4% và thể tích tinh dịch giảm 2,0%.
Stress oxy hóa
Gốc tự do là sản phẩm phụ trong quá trình sống của tế bào. Nồng độ gốc tự do quá cao gây tổn thương DNA tinh trùng, thường gặp trong trường hợp nhiễm trùng, kiêng quan hệ trong thời gian dài, giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Thuốc và các chất kích thích
- Các loại dược phẩm trị bệnh: thuốc giảm đau opioid, thuốc ức chế 5α-reductase, thuốc đối kháng beta điều trị cao huyết áp làm giảm chất lượng tinh trùng.
- Đồ uống có cồn làm giảm thể tích tinh dịch, tăng tinh trùng dị dạng.
- Hút ≥ 10 điếu thuốc/ ngày làm giảm mật độ tinh trùng 13-17%.
Môi trường ô nhiễm
Không khí ô nhiễm chứa các hạt bụi nhỏ tiềm ẩn những nguyên tố vi lượng; phụ gia thực phẩm chứa Bisphenol A (sản xuất đồ nhựa), phthalates (sản xuất chất dẻo) có thể gây rối loạn nội tiết, giảm nồng độ testosterone.
3.Tinh dịch đồ bất thường có thể là dấu hiệu của những bệnh lý mãn tính nào?
Thiểu năng sinh dục
Nam giới vô sinh có nguy cơ cao do thiếu hụt testosterone. Testosterone ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, tâm trạng, tim mạch và xương.
Bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường
Nhiều nghiên cứu cho thấy vô sinh nam có liên quan với việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim thiếu máu cục bộ, cao huyết áp và đái tháo đường. Trong đó, bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.
Nguy cơ ung thư
Nguy cơ ung thư tinh hoàn và ung thư tuyến tiền liệt tăng ở nam giới vô sinh. Các tế bào sinh tinh khiếm khuyết về di truyền ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng. Thậm chí, các tế bào này có nguy cơ biến đổi thành tế bào ung thư.
Bệnh tự miễn
Nguy cơ mắc các bệnh tự miễn như đa xơ cứng, bệnh vẩy nến, bệnh lupus ban đỏ, bệnh Gaves, viêm tuyến giáp cũng cao hơn ở nam giới được chẩn đoán vô sinh.
Trên đây là những thông tin hữu ích và những lưu ý cần thiết khi kết quả tinh dịch đồ của bạn bất thường. Tuy nhiên, việc đánh giá và phân tích kết quả phải cần có bác sĩ chuyên khoa để có thể tư vấn kết quả cho bạn. Đồng thời, khi kết quả bất thường nhiều sẽ có các hướng điều trị cho bạn. Chính vì thế, ngay từ bây giờ bạn nên bắt đầu chăm sóc sức khỏe và loại trừ những thói quen xấu để nâng cao sức khỏe bản thân.
