Mang thai là hành trình đầy thử thách mà mỗi bà mẹ đều phải trải qua để đón nhận khoảnh khắc hạnh phúc khi em bé chào đời. Đối với những bà mẹ mang thai thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hành trình ấy còn khó khăn hơn gấp nhiều lần. Xuyên suốt thai kỳ, chắc hẳn sẽ có vô vàn mối quan tâm, lo lắng của các bậc cha mẹ. Trong đó, sử dụng thuốc trong thai kỳ tự nhiên nói chung hay hỗ trợ sinh sản nói riêng là một mối quan tâm đặc biệt của các ông bố bà mẹ bởi các thành phần của thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Để giải đáp những thắc mắc trên, hãy cùng tìm hiểu về cách sử dụng thuốc khi mang thai trong bài viết dưới đây bạn nhé.
Những thay đổi sinh lý khi có thai
Khi có thai, nhau thai được hình thành từ tuần thứ 12 sẽ duy trì và nuôi dưỡng em bé bằng cách vận chuyển O2, CO2, axit amin, chất béo, vitamin và khoáng chất từ máu của mẹ. Nó cũng cho phép chuyển hoá các chất thải từ thai nhi. Do đó, khi mẹ bầu sử dụng thuốc trong thời gian mang thai có thể gặp các tác dụng phụ, biến chứng như:
- Tác động trực tiếp đến thai nhi, gây thai lưu, sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh cho thai.
- Tác động đến tử cung, gây co bóp tử cung bất thường ảnh hưởng đến sự phát triển của thai, gây sinh non.
- Tác động đến bánh nhau ảnh hưởng đến nguồn cung cấp oxy, chất dinh dưỡng khiến thai kém phát triển.
- Gây ra những thay đổi trên cơ thể mẹ, gián tiếp ảnh hưởng đến thai như thuốc hạ huyết áp làm giảm lượng máu cung cấp tới thai qua bánh nhau.
Sự ảnh hưởng của thuốc đến thai nhi phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của thai, liều lượng và thời gian sử dụng thuốc. Nhiều loại thuốc hoặc nhóm thuốc có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi đang phát triển, bao gồm:
- Một số thuốc được sử dụng để điều trị huyết áp cao hoặc suy tim sung huyết
- Isotretinoin (trị mụn trứng cá), vitamin A liều cao
- Nội tiết tố nam
- Một số thuốc kháng sinh, thuốc chống co giật, chống ung thư, tuyến giáp
- Thalidomide
- Thuốc làm loãng máu warfarin
Nguyên tắc sử dụng thuốc khi mang thai
- Tuân thủ sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý dừng thuốc, đổi thuốc hay tăng, giảm liều. Đây là điều vô cùng quan trọng.
- Phụ nữ mang thai cần đặc biệt cẩn trọng khi sử dụng thuốc điều trị kể cả các thuốc thường dùng như thuốc cảm, thuốc hạ sốt.
- Cung cấp cho bác sĩ, dược sĩ các loại thuốc đã và đang sử dụng gần đây, bao gồm thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn, chất bổ sung dinh dưỡng
- Phải sử dụng thuốc có thành phần an toàn với sức khỏe thai nhi, trong hướng dẫn sử dụng thuốc lưu ý có thể sử dụng cho phụ nữ mang thai.
- Phụ nữ có bệnh từ trước (như hen suyễn, động kinh hoặc tiểu đường) phải tiếp tục điều trị bằng các loại thuốc thích hợp trong thời kỳ mang thai dưới sự giám sát của bác sĩ.
Các thuốc thường được sử dụng trong thai lỳ IVF
So với các bà mẹ mang thai tự nhiên, các bà bầu mang thai bằng cách thụ tinh trong ống nghiệm cần chăm sóc cẩn thận hơn trong thời gian 3 tháng đầu. Tùy theo phác đồ sử dụng, họ có thể được cho sử dụng thuốc cũng như điều chỉnh hormone nhằm đảm bảo an toàn cho thai nhi:
- Hormone ngoại sinh:
Hormone được sử dụng là thuốc nội tiêt tố progesteron có tác dụng hỗ trợ hoàng thể.
Nếu mang thai bình thường, sau khi phóng noãn, phần nang noãn còn lại sẽ biến đổi thành hoàng thể và bài tiết hormon hỗ trợ cho sự phát triển của thai nhi. Đặc biệt, khi chuẩn bị nội mạc để chuyển phôi đông lạnh, bác sĩ có thể sử dụng phác đồ sử dụng nội tiết ngoại sinh cho bệnh nhân. Vì thế trong suốt quá trình chuẩn bị chuyển phôi và sau khi có thai, việc sử dụng thuốc đầy đủ theo toa để cung cấp nội tiết từ bên ngoài giúp hỗ trợ cho sự phát triển của thai nhi là rất quan trọng. Tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Nội tiết ngoại sinh thường được bổ sung trong suốt 3 tháng đầu của thai kỳ.
- Axit folic, sắt, canxi:
Axit folic cũng cần được sử dụng trong suốt thai kỳ để ngăn ngừa dị tật ống thần kinh cho thai. Sắt cần thiết cho sự tạo máu nên cũng cần bổ sung trong thai kỳ. Hiện có một số loại thuốc có chứa cả axit folic và sắt, mẹ bầu có thể mua và sử dụng.
Ngoài ra, bổ sung canxi giúp cho quá trình tạo xương của trẻ. Khi bổ sung canxi cần uống nhiều nước để tránh tình trạng canxi lắng đọng trong thận. Canxi cũng giúp ngăn ngừa chứng chuột rút về đêm ở mẹ bầu.
- Thuốc trưởng thành phổi sớm:
Tiêm trưởng thành phổi giúp phổi thai nhi phát triển nhanh chóng hơn, tránh nguy cơ trẻ sinh non bị suy hô hấp do phổi chưa phát triển đầy đủ về chức năng. Thuốc trưởng thành phổi cũng làm giảm nguy cơ nhiễm trùng hệ thống, xuất huyết não, chậm phát triển, tử vong ở trẻ sinh non, trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng. Tuy nhiên việc sử dụng tiêm trưởng thành phổi cần có chỉ định y khoa từ bác sĩ.
Phụ nữ mang thai là một trong những đối tượng cần được chú ý đặc biệt khi sử dụng thuốc. Khi sử dụng thuốc cho phụ nữ có thai luôn phải cân nhắc giữa lợi ích cho mẹ và nguy cơ cho thai nhi, vì việc sử dụng thuốc luôn có hai tác dụng. Đồng thời, trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh những rủi ro cho cả mẹ và bé trong thai kỳ.
Nếu bạn cần biết thêm thông tin, hãy đặt lịch hẹn tư vấn với đội ngũ Nữ hộ sinh IVFMD bằng cách nhấn vào icon bên dưới. IVFMD sẽ đồng hành cùng các bạn trên con đường sắp tới.
